Có thể thấy, Việt Nam được các nhà đầu tư quốc tế đánh giá là điểm đến hấp dẫn, an toàn và đang đón làn sóng đầu tư đặc biệt là lĩnh vực công nghệ, điện tử, sản xuất linh kiện bán dẫn. Dự báo, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam trong năm 2024 sẽ duy trì tăng, tương đương hoặc sẽ cao hơn năm 2023.
Vụ trưởng Vụ Thống kê đầu tư - xây dựng (Tổng cục Thống kê - TCTK) - bà Phí Thị Hương Nga cho biết, trong năm 2023, Việt Nam đã thu hút được 26,6 tỷ USD vốn đăng ký đầu tư FDI, so với cùng kỳ năm trước tăng 32,1%.
Và số vốn giải ngân FDI năm 2023 cũng rất ấn tượng, đạt khoảng 23,1 tỷ USD, cao hơn nhiều năm gần đây. Các nhà đầu tư FDI cũng đã tiến hành rót vốn vào Việt Nam với hàng loạt dự án quy mô từ vài trăm triệu cho đến hàng tỷ USD.
Cũng trong tổng vốn FDI đăng ký năm 2023, vốn đăng ký cấp mới và vốn góp mua cổ phần (chiếm 78,47% tổng vốn) tăng rất cao, tương ứng tăng 62,2% và 65,7% so với cùng kỳ năm 2022, đóng góp vào mức tăng chung ấn tượng của tổng vốn FDI đăng ký năm 2023, so với cùng kỳ tăng 32,1%.
Có một số dự án FDI vó vốn đăng ký rất cao như dự án nhà máy nhiệt điện LNG Thái Bình đến từ Nhật Bản, có tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 1,99 tỷ USD với mục tiêu sản xuất điện khí từ khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG); Dự án tổ hợp công nghệ tế bào quang điện Jinko Solar Hải Hà Việt Nam (Hồng Kong) với tổng vốn đăng ký đạt 1,5 tỷ USD ở Quảng Ninh; Dự án nhà máy Lite-on Quảng Ninh với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt mức 690 triệu USD, mục tiêu sản xuất máy vi tính cùng thiết bị ngoại vi của máy vi tính ở Quảng Ninh,...
Bên cạnh đó, có dự án Ngân hàng Sumitomo Mitsui Banking tiến hành mua cổ phần Ngân hàng VPBank với trị giá 1,5 tỷ USD; và dự án nhà máy LG Innotek Hải Phòng tiến hành tăng vốn đầu tư 1 tỷ USD,...
Bà Phí Thị Hương Nga nhận định: “Tổng vốn đăng ký FDI trong năm 2023 có mức tăng cao nhất và ấn tượng tính từ khi COVID-19 xuất hiện và bùng phát năm 2020, được kiểm soát một cách hoàn toàn vào năm 2022. Và kết quả này có được là bởi môi trường đầu tư luôn được cải thiện, hấp dẫn với nhiều ưu thế vượt trội. Các hoạt động ngoại giao dây chuyền sản xuất linh kiện điện tử ở Công ty TNHH SanKoh Việt Nam (100% vốn đầu tư của Nhật Bản) ở Khu Công nghiệp Sông Đà, tỉnh Hòa Bình, kinh tế của Đảng, Chính phủ được tăng cường, Việt Nam đã nâng cấp mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Nhật Bản và Hoa Kỳ được kỳ vọng đưa đến làn sóng đầu tư mới, chất lượng vào Việt Nam”. Ngoài ra, đầu tư công đã thực hiện tốt vai trò là nguồn vốn mồi, giúp thu hút FDI cao trong cả năm 2023.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Trần Quốc Phương cho biết, thu hút đầu tư nước ngoài là một điểm sáng của bức tranh kinh tế trong năm 2023, trong bối cảnh dòng đầu tư toàn cầu trong xu hướng chậm lại. Việt nam vẫn là một trong những lựa chọn ưu tiên của các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong thời gian gần đây trở thành tâm điểm chú ý của ngành bán dẫn, các ngành công nghiệp công nghệ cao,...
Trong năm 2023 cũng ghi nhận được những nỗ lực rất lớn trong việc giải ngân vốn đầu tư công. Đây cũng chính là năm có nguồn lực đầu tư khổng lồ, tuy nhiên ước tính hết tháng 12/2023 đã giải ngân được gần 580.000 tỷ đồng, đạt mức 81,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, so với năm 2022 cao hơn cả về số lượng tuyệt đối tương đối và cũng là mức cao nhất trong thời gian 4 năm qua.
Cần chú trọng cải thiện điều kiện để hút vốn từ nước ngoài
Ghi nhận mới đây, Fitch Ratings - đây là một tổ chức xếp hạng tín dụng quốc tế đã nâng hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam lên mức BB+ với triển vọng ổn định, đồng thời cũng nhấn mạnh Việt Nam đang có lợi thế trong thu hút FDi nhờ viễn cảnh kinh tế tích cực.
Còn về triển vọng thu hút đầu tư FDI trong năm 2024, đại diện TCTK nhận định, dòng vốn FDI vào Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt trong năm 2023 và những năm tiếp theo. Nhât là ở trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia nhiều Hiệp định Thương mại tự do (FTA) và trở thành quốc đã ký kết Hiệp định Thương mại tự do với tất cả các đối tác kinh tế lớn toàn cầu như là Nhật Bản, Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Nga,...
Song song với đó, niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài đối với chính sách kinh tế vĩ mô ổn định, môi trường đầu tư của Việt Nam thông thoáng, an toàn; Chính phủ cũng luôn đồng hành, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp vượt qua khó khăn, ổn định cũng như phát triển sản xuất kinh doanh; nhiều chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ doanh nghiệp được thực thi hiệu quả.
Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội - ông Phan Đức Hiếu cho biết, việc cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh là giải pháp tốt nhất, hiệu quả nhất để cho Việt Nam ứng phó với tác động tiêu cực và tận dụng được cơ hội của chính sách thuế tối thiểu toàn cầu trong thời gian ngắn và dài hạn.
Cũng theo đó, nếu như muốn thu hút đầu tư, Việt Nam cần phải có môi trường kinh doanh cạnh tranh vượt trội so với những quốc gia khác. Chính vì thế, cần thực thi quyết liệt và hiệu quả hơn các chương trình cải thiện môi trường kinh doanh; đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh và giúp giảm chi phí gánh nặng về thủ tục hành chính, tuân thủ pháp luật minh bạch cũng như ít rủi ro hơn từ đó tăng tính hấp dẫn của Việt Nam với các nhà đầu tư nước ngoài.
Ông Phan Đức Hiếu cho biết: “Trước hết, cần phải rà soát toàn bộ hệ thống thuế, đồng thời tính đến chính sách thuế dài hạn hơn trong mục tiêu chung là chống xói mòn cơ sở thuế, chống chuyển lợi nhuận. Với trường hợp cần thiết, có thể cân nhắc ưu đãi dựa trên chi phí mà Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đang khuyến nghị”.
Có một số ý kiến cho rằng, Việt Nam cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp để doanh nghiệp trong nước có thể tham gia chuỗi giá trị xuất khẩu của các tập đoàn FDI ở phân khúc có công nghệ và giá trị cao hơn so với hiện nay.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (Vafie) - ông Nguyễn Văn Toàn cho biết, cơ hội thu hút đầu tư FDI trong năm 2024 đang mở ra như năm 2008, thời điểm Việt Nam vừa tham gia WTO. Những yếu tố như cuộc chiến kiểm soát công nghệ lõi, công nghệ chip, công nghệ của tương lai đang mở ra cơ hội cho Việt Nam trong việc thu hút FDI công nghệ cao. Mặc dù việc áp thuế tối thiểu toàn cầu từ ngày 1/1/2024 làm mất đi lợi thế ưu đãi thuế của Việt Nam trong việc thu hút đầu tư FDI, tuy nhiên cũng mang đến những lợi ích cho Việt Nam, giúp giải quyết được câu chuyện chuyển giá trong hoạt động đầu tư FDI.
Để có thể ứng phó với thuế tối thiểu toàn cầu, Việt Nam cần thay đổi môi trường đầu tư để giữ chân các ông lớn FDI; đồng thời cũng thu hút thêm các nhà đầu tư mới trong năm 2024. Muốn vậy thì chính sách đầu tư cần phải được thông thoáng hơn, vấn đề bảo hộ độc quyền sở hữu trí tuệ phải làm tốt hơn và cần sớm nâng chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam.
Theo chuyên gia kinh tế, PGS TS Trần Hoàng Ngân, bên cạnh việc xem xét ưu đãi bổ sung bao gồm cả ưu đãi về tài chính, để thu hút cũng như giữ chân nhà đầu tư nước ngoài thì Việt Nam cần phải tiếp tục đầu tư nâng cấp kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội quốc gia; hỗ trợ đào tạo nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ cao, kinh tế xanh; hỗ trợ và tạo thuận lợi về thủ tục hành chính. Đây chính là những vấn đề được các nhà đầu tư nước ngoài đặc biệt quan tâm.
Còn đối với việc áp thuế tối thiểu toàn cầu, từ ngày 1/1/2024, lợi ích đầu tiên khi áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu là đảm bảo được quyền cũng như lợi ích hợp pháp của Việt Nam. Đồng thời Việt Nam cũng sẽ thu được một khoản thuế bổ sung từ thuế tối thiểu toàn cầu. Mặt khác, việc áp dụng chính sách sẽ đảm bảo được sự công bằng và bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong nước với những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Bên cạnh đó, thể hiện sự tiến bộ và minh bạch trong hệ thống quản lý thuế, môi trường đầu tư kinh doanh tiệm cận với xu thế chung của thế giới, trong khi vẫn giữ nguyên được chính sách ưu đãi đối với các doanh nghiệp không thuộc đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu.
Và để có thể giữ chân các nhà đầu tư công nghệ cao, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư nhiều hơn nữa cho hạ tầng về giao thông để có thể góp phần giảm chi phí logistics, chi phí sản xuất - kinh doanh cho doanh nghiệp bên cạnh việc đầu tư nâng cao hệ thống kết cấu hạ tầng - xã hội quốc gia. Không những thế, cần hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng được nhu cầu nhân lực cho các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, nhất là trong lĩnh vực công nghệ cao, kinh tế xanh.
Bình luận: